Czym jest rezydencja podatkowa i jakie ma ona znaczenie?
Rezydencja podatkowa, nazywana również domicylem podatkowym, nie jest zdefiniowana w polskim ustawodawstwie. Najprościej rzecz ujmując nazywamy nią kraj, w którym dany podmiot ma obowiązek odprowadzenia podatku dochodowego. Wbrew pozorom jej określenie nie zawsze należy do najłatwiejszych czynności, a jest przy tym rzeczą niezmiernie istotną. Determinuje bowiem kto oraz w jakim zakresie podlega obowiązkowi podatkowemu. Interesem poszczególnych państw jest zaliczenie danego podmiotu do grona swoich rezydentów, w związku z czym pomiędzy dwoma z nich może dojść do “konfliktu”.
Inaczej kwestia określenia rezydencji podatkowej przedstawia się w przypadku osoby fizycznej, czyli przykładowo dyrektora spółki lub członka zarządu spółki z o.o., a inaczej w przypadku osoby prawnej, czyli spółki LTD lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Rezydencja podatkowa osoby fizycznej
Na początku rozważań na temat rezydencji podatkowej osoby fizycznej najlepiej będzie odnieść się do ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych. Wyróżnia ona dwie grupy podatników rozumianych jako rezydenci podatkowi – osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce oraz osoby nieposiadające miejsca zamieszkania w Polsce. O pierwszej grupie mówi art. 3. ust. 1:
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Ale co rozumiemy w tym wypadku pod pojęciem “miejsce zamieszkania”? Na to wspomniana ustawa również ma odpowiedź. Zatem osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, jeśli:
- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (nie musi to być czas ciągły).
Zastosowany powyżej spójnik lub oznacza, że wystarczy, aby jeden z wymienionych warunków został spełniony.
Czym jest centrum interesów osobistych i gospodarczych?
Wspomniane w ustawie centrum interesów osobistych oznacza na przykład rodzinne powiązania, przynależność do organizacji bądź też miejsce aktywności społecznej. Natomiast centrum interesów gospodarczych to przykładowo miejsce, w którym osoba fizyczna prowadzi działalność, posiada inwestycje lub ma w jego obrębie zaciągnięte kredyty.
A jak przedstawia się sytuacja, jeśli osoba fizyczna nie posiada miejsca zamieszkania na terytorium Polski?
W tym wypadku taki podmiot uważany jest za nierezydenta i ma on obowiązek odprowadzenia podatku od dochodów osiąganych tylko na terytorium naszego kraju, (tzw. ograniczony obowiązek podatkowy). Zaliczają się do nich przychody bądź dochody z pracy lub działalności wykonywanej na terytorium Polski, czy działalności prowadzonej przez położony w Polsce zagraniczny zakład. Pełna lista w rozwinięciu:
Rodzaje dochodu, które należy opodatkować w Polsce
Rodzaje dochodu, które należy opodatkować w Polsce określa art. 3, ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaliczają się do nich dochody pochodzące z:
- pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
- działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
- działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład;
- położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, w tym ze zbycia jej w całości albo w części lub zbycia jakichkolwiek praw do takiej nieruchomości;
- papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, dopuszczonych do publicznego obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach regulowanego rynku giełdowego, w tym uzyskane ze zbycia tych papierów albo instrumentów oraz z realizacji praw z nich wynikających;
- tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną lub tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, instytucji wspólnego inwestowania lub innej osobie prawnej i praw o podobnym charakterze lub z tytułu należności będących następstwem posiadania tych udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw – jeżeli co najmniej 50% wartości aktywów tej spółki, spółki niebędącej osobą prawną, tego funduszu inwestycyjnego, tej instytucji wspólnego inwestowania lub osoby prawnej, bezpośrednio lub pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości;
6a. tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej;
- tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia (za dochody (przychody), o których tutaj mowa uważa się przychody wymienione w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nie stanowią dochodów (przychodów), o których mowa w ust. 2b pkt 1–6 ustawy)
- niezrealizowanych zysków, o których mowa w art. 30da.
Rezydencja podatkowa osoby prawnej
Teraz odpowiemy, jakimi zasadami cechuje się ustalenie rezydencji podatkowej osób prawnych, czyli większości spółek. Najczęściej dominują w tej kwestii dwa kryteria:
- kryterium miejsca siedziby (adresu rejestracyjnego spółki),
- kryterium miejsca zarządu.
Według art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym osób prawnych:
Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Cytowana ustawa nie definiuje jednak wprost czym jest siedziba osoby prawnej, ale informacje na ten temat możemy znaleźć w Kodeksie cywilnym, który mówi, że siedzibą osoby prawnej jest miejsce, w której siedzibę posiada jej organ zarządzający, a jeśli organ zarządzający ulokowany jest na terytorium Polski, to znaczy, że podmiot posiada zarząd w Polsce. Zarząd spółki natomiast najczęściej określany jest w jej umowie bądź statucie.
A jak prezentuje się ta sytuacja w brytyjskim prawie?
W momencie rejestracji spółki w Wielkiej Brytanii jest ona automatycznie traktowana przez HMRC (urząd skarbowy) jako tamtejszy rezydent podatkowy.
Spółka niekoniecznie jednak musi być założona w UK, żeby takie zdarzenie miało miejsce. Istnieje również dodatkowe kryterium, które mówi, że jeśli to właśnie na Wyspach podejmowane są istotne dla spółki decyzje zarządu, także można ją uznać za brytyjskiego rezydenta podatkowego. W przypadku spółek LTD tego typu decyzje podejmowane są podczas Board Meeting oraz General Meeting, czyli zebrania zarządu oraz walnego zgromadzenia.
Certyfikat rezydencji podatkowej
W niektórych sytuacjach, na przykład kiedy będzie tego wymagał księgowy kontrahenta, konieczne będzie posiadanie certyfikatu rezydencji podatkowej. Jest to zaświadczenie określające miejsce zamieszkania (w przypadku osób fizycznych) lub miejsce siedziby (w przypadku osób prawnych).
Certyfikat rezydencji podatkowej najczęściej bywa wymagany w przypadku osiągania dochodów na terenie Polski z działalności branż takich jak IT, produkcja muzyczna czy filmowa oraz design, czyli usług, w ramach których dochodzi do przekazania praw autorskich lub licencjonowania.
W certyfikacie powinna znaleźć się data jego wydania oraz data, na którą uzyskane jest potwierdzenie rezydencji. Mogą się w nim również pojawić wzmianki o celu wydania tego dokumentu, a także czy powołujemy się w nim na umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Certyfikat rezydencji podatkowej można uzyskać poprzez pisemne wystąpienie do HMRC o jego przyznanie. Potrzebny będzie wtedy opis transakcji, która wymaga certyfikatu. Proces przyznawania tego dokumentu może trwać od miesiąca do trzech w zależności od liczby wniosków rozpatrywanych przez urząd w danym czasie.
Podsumowanie
Jak zatem widać określenie rezydencji podatkowej osób fizycznych oraz prawnych nie jest sprawą tak oczywistą, jak może się na początku wydawać. Oba przypadki cechują się odmiennymi zasadami. Mamy nadzieję, że udało nam się przybliżyć je w przystępny sposób.
Masz jakiekolwiek pytania na temat tego artykułu? Myślisz o rejestracji spółki lub potrzebujesz wyrobić certyfikat rezydencji podatkowej dla swojej firmy? Napisz do nas lub umów się na bezpłatną konsultację z jednym z naszych doradców – chętnie pomożemy!